Шырав
Çыхăну
Редакци адресĕ:
Чăваш ен, Çĕрпӳ районĕ, Михайловка ялĕ, Хĕвел ур., 1.

Адрес редакции:
Чувашия, Цивильский район, д. Михайловка, ул. Солнечная, 1

Email: civhim2@narod.ru
Тел.(факс): (83545) 6-30-90

Тăван литература урокĕсенче вĕренекенсен «критикăллă шухăшлавне» аталантармалли çул-йĕр

Пур вăхăтра та педагогика ăслăлăхĕ кашни ачан хăйнеевĕрлĕхне, пайăрлăхне хисеплесе, унăм ӳсĕм шайне, характерĕпе кăмăлĕн уйрăмлăхĕсене шута илсе, туйăмĕсене хакласа, хисеплесе вĕрентни тĕп вырăнта тăмаллине тĕпе хунă. Паянхи пурнăҫ таппи ку ҫеҫ ҫителĕксĕррине палăртать. Пирĕн обществăна пултаруллă, активлă, хăйĕн ĕҫĕсемшĕн яваплă ҫынсем кирлĕ. Вĕсен малалла вĕренме талпăнмалла, йывăрлăхсене парăнтарма пултармалла, паянхи кун ҫинчен анчах мар, пуласлăх ҫинчен шухăшласа пурнăҫа планласа йĕркелеме пĕлмелле, ҫине тăмалла.
Ачасен вĕренӳри хастарлăхне ӳстересси, пурнăҫра активлă позици йышăнма вĕрентесси ман ĕҫре тĕп ыйту шутланать. Критикăллă шухăшлав технологийĕпе чăваш чĕлхипе литература урокĕсене ирттернĕ чухне усă курни вара мана ĕҫри ҫак ҫивĕч ыйтăва татса пама пулăшать. Ку технологи тӳрех темиҫе задачана пурнăҫлама май туса парать:
• ачасем хăй тĕллĕн ĕҫлеме вĕренеҫҫĕ;
• вĕсен пултарулăх шайĕ, хастарлăхĕпе пуҫарулăхĕ ӳсет.

Текста малалла вулăр...
■ Лукина Ирина Ивановна.
Вăрнар районĕнчи Вăрманкасри тĕп шкулта чăваш чĕлхипе литература вĕрентекен

Примерная рабочая программа по чувашской литературе, 10 класс, школа с русским языком обучения

Пояснительная записка
 
Рабочая программа по чувашской литературе для 10 класса разработана на основе таких документов
Федеральный базисный учебный план и примерные учебные планы для образовательных учреждений Российской Федерации, реализующих программы общего образования / Министерство образования Российской Федерации. – М., 2004. – 32с.
Федеральный компонент государственного стандарта общего образования. Часть II. Среднее (полное) общее образование. / Министерство образования Российской Федерации. – М., 2004. – 266с.
Фундаментальное ядро содержания общего образования: проект / под ред. В.В.Козлова, А.М. Кондакова . М.: Просвещение, 2009.
Федеральный базисный учебный план и примерные учебные планы для образовательных учреждений Российской Федерации, реализующих программы общего образования / Министерство образования Российской Федерации.

Текста малалла вулăр...
■ Павлова Римма Алексеевна.
учитель чувашского языка литературы
МБОУ «Вурнарская СОШ №1 им. И.Н. Никифорова»

ĔÇ ПРОГРАММИН ТЫТĂМĔ

Иванова Надежда Григорьевна
Иванова Надежда Григорьевна
 
(Чăваш шкулĕнче «Тăван литература» предметпа ĕç программине проектласси)
 
Федерацин Патшалăх Вĕренÿ Стандарчĕ тĕллевĕсене пурнăçланă май вĕренÿ ĕçне йĕркелеме шкулти пур учителĕн те ĕç программи çырса хатĕрлемелле. Ĕç программи çырма хĕтĕртекен тĕп документ вăл – Раççей Федерацийĕн сакунĕ (Закон „Об образовании в Российской Федерации“ (Федеральный закон от 29 декабря 2012 года №273-ФЗ). Ĕç программин тытăмне Федерацин Патшалăх Вĕренÿ Стандарчĕн приказĕнче çырса кăтартнă (приказ Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г.

Текста малалла вулăр...
■ Иванова Надежда Григорьевна.
Чăваш Республикин вĕренÿ институчĕн доценчĕ

Чăваш поэзийĕн çăлтăрĕ

 
Конькова Ирина Ивановна
Конькова Ирина Ивановна
Воспитани тĕллевĕсем: Ачасене чăваш поэзийĕн çăлтăрĕ ятне, унăн ĕçĕсене хисеплесе тĕрĕс хаклама хăнăхтарасси; тăван чĕлхене хисеплеме, юратма вĕрентесси; этемлĕх, чыс, юрату туйăмĕсене хаклама, таса туйăмлă, çирĕп кăмăллă пулма, пурнăçра ырра усалтан уйăрма вĕрентесси.
Пĕлÿ тĕллевĕсем: К.В.Иванов пурнăçĕпе тата ĕçĕ-хĕлĕпе тĕплĕн паллаштарасси.
Аталантару тĕллевĕсем: Ачасен пултарулăхне аталантарасси.
Кирлĕ хатĕрсем: Компьютер, проектор, экран, темăпа хатĕрленĕ слайдсем, кĕнекесен выставки.
Залра чăваш кĕвви янăрать.
■ Конькова Ирина Ивановна.
Çĕнĕ Шупашкар хули, 12-мĕш вăтам шкул

Ю. Скворцовăн «Ултăк» психологиллĕ калавĕн тишкерĕвĕ

 
Дунаева Галина Витальевна
Дунаева Галина Витальевна
Тишкерÿ тĕллевĕ: «Ултăк» калава 7-мĕш класра вĕренетпĕр. Çак произведение туллин вĕреннĕ чух ман тишкерÿ усăллă пуласса шанатăп.
Тишкерÿ йĕрки:
1. Хайлавăн писатель пултарулăхĕнчи вырăнĕ
2. Калав ячĕн пĕлтерĕшне уçса пани
3. Çырнă вăхăчĕпе тĕллевĕ
4. Хайлав темипе шухăшĕ тачă çыхăнни. Жанрĕ,тĕсĕ
5. Сăнарсем
6. Сюжет аталанăвĕ, композицийĕ, конфликт
7. Автор позицийĕ
8. Хайлавăн сăнарлă чĕлхи
9. Ытти хайлавсемпе танлаштарни
10. Пĕтĕмлетни
 
1.

Текста малалла вулăр...
■ Дунаева Галина Витальевна.
Канаш районĕ, Карăклă вăтам шкулĕ

Иван Лисаевăн «Чире парăнма çуралман» повеçĕ

Валентина Николаевна Петрова
Валентина Николаевна Петрова
 
Урок тĕллевĕсем:
Вĕрентÿ: Повесть жанрне, темине, тĕп шухăшне, санарсене палăтма вĕрентесси.
Аталану: Тĕп сăнара хак парса ачасене сывă пурнăç йĕркине пăхăнса пурăнма вĕрентесси.
Сапăрлăх: Ачасене спортпа туслă пулма, сывлăха упрама вĕрентесси.
Урок тĕсĕ: çĕнĕ технологисемпе, сингапур структурисемпе усă курса вĕреннине пĕтĕмлетмелли урок .
 
Урок мелĕсемпе меслечĕсем:
-учитель сăмахĕ;
-ыйту-хурав
-словарь ĕçĕ
-илемлетÿ мелĕсене палăртни;
-шырав (спортпа туслă пулни сывлăхшăн питĕ усăллă);
-практика ĕçĕ;
-харпăр хăйсем тĕллĕн ĕçлени- проект туни;
-пĕтĕмлетÿ.

Текста малалла вулăр...
■ Валентина Николаевна Петрова.
Тутар республикин Çĕпрел районĕ,
Чăваш Çĕпрел вăтам шкулĕ

Ухсай Яккăвĕ çинчен

Иванова Н. Г.
Иванова Н. Г.
 
Яков Гаврилович Ухсай ячĕпе кăна мар, пĕтĕм чунĕпе чăн-чăн халăх поэчĕ. Унăн пултарулăхĕ, тăван çĕртен сĕткен илсе, хăватлăран та хăватлăрах ÿссе пырать. Ухсай тăван çĕре юратать, пуринчен ытла çĕр ĕçĕпе пурăнакан çынсем çинчен çырать.
Поэт сасси - тăван çĕр сасси. Ухсайăн геройĕсем – ĕçчен çынсем, ăслă та хаваслă çынсем

Александра Лазаревăн «Урок пуçланчĕ»» калавĕ тăрăх ирттернĕ урок

Дмитриева Алевтина Геннадьевна
Дмитриева Алевтина Геннадьевна
 
Сапăрлăх тĕллевĕ: çыннăн çирĕп чун-чĕреллĕ пулмаллине, йывăр лару-тăрăва кĕрсе ÿксен çухалса каймалла маррине ăша хывтарасси.
Пĕлÿ тĕллевĕ: калав сыпăкне илемлĕ вуласа ăнланма; ĕçсене, сăнарсене хак пама, пĕтĕмлетÿ тума хăнăхтарасси.
Аталантару тĕллевĕ: геройсен хăтланăвĕсен уçăмлă тата пытарăнчăк сăлтавĕсене, кăмăл-туйăмĕсене тарăнрах ăнланас пултарулăха аталантарасси.
Урок мелĕсемпе меслечĕсем: учитель сăмахĕ, ыйту-хурав, учителĕн палăртуллă вулавĕ, ачасен вулавĕ, тишкерÿ, тест, кластер, икĕ енлĕ дневник, пĕтĕмлетÿ.

Текста малалла вулăр...
■ Димитриева Алевтина Геннадьевна.
Муркаш районĕ, Ярапайкассинчи вăтам шкул

Пĕтĕмлетÿ урокĕ: Иван Лисаевăн «Чире парăнма çуралман» хайлавĕ

Антонова Валентина Германовна
Антонова Валентина Германовна
 
Сапăрлăх тĕллевĕ: Çирĕп чун-чĕреллĕ пулмаллине, шанчăка çухатмалла маррине ăнланса илме пулăшасси, йывăрлăхсене çирĕп кăмăллă çын çеç çĕнтерме пултарнине ăша хывтарасси.
Пĕлÿ тĕллевĕ: Ачасен калаçу чĕлхине аталантарасси
Аталантару тĕллевĕ: Хайлаври тĕп сăнара вырăс литературинчи тата пурнăçри геройсемпе танлаштарса унăн чун-чĕре илемне ăнланса илме пулăшасси
Урок мелĕсемпе меслечĕсем: учитель сăмахĕ; ыйту-хурав, хайлаври эпизод тишкерĕвĕ, тишкернине символпа палăртни тата ăнлантарни, культурăсен çыхăнăвĕпе тата пурнăçри тĕслĕхпе усă курса «Пурнăç йывăçне» йĕркелени.

Текста малалла вулăр...
■ Антонова Валентина Германовна.
Вăрмарти пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан Г.Е.Егоров ячĕллĕ вăтам шкул

Вырăс шкулĕн 7-мĕш класĕнче «Йăлăм вăрманĕ» темăпа ирттермелли урок планĕ

Сидорова Алина Михайловна вĕренекенсемпе
Сидорова Алина Михайловна вĕренекенсемпе
Урок теми: Йăлăм вăрманĕ
Урок тěллевěсем:
1.Вěрентÿ тěллевě: Йăлăм вăрманĕ çинчен вěренесси.
2.Воспитани тěллевě: ачасен тавра-курǎмне аталантарасси, вăрман пуянлăхĕпе паллаштарасси, çут çанталăкпа килленме вěрентесси.
3.Аталантару тěллевě: текст содержанине ǎнланса ыйтусем çине туллин хуравлама хǎнǎхтарасси.
Урок тěсě: хутǎш урок.
Урока кирлě хатěрсем: вěренÿ кěнеки, компьютер, проектор, слайдсем, ÿкерчěксем.
 
Урок юхǎмě
I.

Текста малалла вулăр...
■ Сидорова Алина Михайловна.
Куславккари 3-мĕш вăтам шкул

3-мӗш класра Ю.Петрӑвӑн «Чӗрӗ чӑрӑшсем»калавӗ тӑрӑх ирттернӗ урок

Яковлева Татьяна Николаевна
Яковлева Татьяна Николаевна
Тӗллевӗсем: 1) "Чӗрӗ чӑрӑшсем" калавпа паллаштарнӑ май ачасене тӗрӗс те уҫӑмлӑ, ӑнланса, сасса кирлӗ пек улӑштарса вулама, вулани тӑрӑх план тума хӑнӑхтарасси;
2) ачасен шухӑшлавӗпе пуплевне, тавракурӑмне аталантарасси;
3) вӗсене ҫут ҫанталӑк илемне туйма, ӑна юратма тата упрама вӗрентесси.
Кирлӗ хатӗрсем: тӗрлӗ тӗслӗ хут, хачӑ, клей, чӑрӑш ӳкерчӗкӗ, И И.Шишкинӑн «Чарӑш», «Вӑрман чӑтлӑхӗ», «Вӑрман уҫланки» ӳкрчӗксем.
Урок юхӑмӗ:
1. Урока йӗркелесе яни.
2. Малтан вӗреннине аса илсе тӗрӗслени.
В. Иртнӗ урокра кам ҫинчен вуларӑмӑр?

Текста малалла вулăр...
■ Яковлева Татьяна Николаевна.
Çĕнĕ Выçлири тĕп шкул, Йĕпреç районĕ

Чăвашсен çут çанталăка упрас ыйтăва тапратнă çыравçисем, вĕсен хайлавĕсем

Федорова Ирина Николаевна
Федорова Ирина Николаевна
 
Ум сăмах
Тĕпчев ĕçĕн тĕллевĕ: чăвашсен çут çанталăка упрас ыйтăва тапратнă çыравçисемпе, вĕсен хайлавĕсемпе паллашасси.
 
Тĕллеве пурнăçламалли мелсем:
1. Чăвашсен çут çанталăка упрас ыйтăва тапратнă çыравçисемпе вĕсен хайлавĕсем çинчен материалсем пухасси.
2. Пухнă материала системăласси.
3. Тĕпчев ĕçĕ çырасси.
4. Тĕпчев ĕçĕ тăрăх презентаци йĕркелесси.
 
Тĕпчев объекчĕ: илемлĕ литература хайлавĕсем
Тĕпчев материалĕ:
1.

Текста малалла вулăр...
■ Федорова Ирина Николаевна.
Çĕрпÿ районĕнчи Михайловкăри тĕп шкул

Яков Гарилович Ухсай

Яков Гаврилович Ухсай 1911 çулхи чÿк уйăхěн 26-мěшěнче Пушкăрт Республикинчи Пелепей районне кěрекен Слакпуç ялěнче чухăн хресчен çемйинче çуралнă. Пулас поэтăн ачалăхě йÿçě тěтěмлě хура пÿртре иртнě. Самани те ку вăхăтра асар-писер те хăрушă пулнă: патша влаçĕ вырăс мар халăхсене хыттăн хĕсни, икĕ революци, граждан вăрçи, выçлăх çул. Пурнăç темěнле йывăр пулсан та ашшě ачана вěрентмех тăрăшнă.
1920-1924 çулсенче Слакпуçěнчи шкулта вулама-çырма вěреннě. Хăйне çывăх тăван тивекен К.Иванов пек пулма ěмěтленсе çамрăк ача сăвăсем çырма тытăннă.
 
Тĕплĕнрех Презентацире паллашма пулать

6 класс: литературăпа ирттернĕ уçă урок планĕ

Урок теми: литература вăййисем.
Урок тĕсĕ: вĕреннине аса илмелли хутăш урок.
Сапăрлăх тĕллевĕ: туслăха ăс-хакăл вăййипе çирĕплетесси.
Пĕлÿ тĕллевĕ: ушкăнпа ĕçлес туйăма çуратасси.
Аталантару тĕллевĕ: ачасен шухăшлавне тата пуплевне аталантарасси.
Урок мелĕсемпе меслечĕсем: учитель сăмахĕ, калаçу, ыйту-хурав, пĕрин хыççăн тепри каласа пĕлтерни, кирлине суйлама пĕлни, комьютерпа, карточкăсемпе ĕçлени, вăйă выляни.
Пуплеве аталантарасси: ушкăнпа хак пама тата тĕрĕс хуравлама хăнăхтарасси.
Словарь ĕçĕ: литература ваййисем.
Кирлĕ хатĕрсем: компьютер, мультимедиллĕ проектор, баян, жетонсем, карточкăсем, конвертсем.
Урок эпиграфĕ: «Пĕри – пуриншĕн, пурте – пĕриншĕн».

Текста малалла вулăр...
■ Яруткина Светлана Вячеславовна.
Хĕрлĕ Чутай районĕн Хусанушкăнь тĕп шкулĕнчи
чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекен

« Симěс ылтăн» повеçри сăнарсем.

Урок-пěтěмлетÿ, урок-суд .
 
Тěллевěсем: 1А.Артемьев çырнă « Симěс ылтăн» повеçе пěтěмлетесси.
2. Унти сăнарсене пăхса тухса хак парасси.
3. Ачасен активлăхне ÿстересси.
4. Артист туйăмне аталантарасси.
Рольсенче: судья, секретарь, адвокат, Варсун, Нина, Валентин, Нина амăшě, Урхи мучи, Петěр мучи, айăплакансем.
 
Урок йěрки.
 
Учитель: А. Артемьев çырнă « Симěс ылтăн» повеçе вуласа пěтернě хыççăн эпир паян унти сăнарсем пирки пěтěмěшле пăхса тухăпăр. Паянхи урок тěллевěсем пирěн çаксем: «Симěс ылтăн» хайлава пăхса тухса тишкересси, ачасен пултарулăхне аталантарасси.
Çак урокра эпир пурте вăхăтлăха суд пÿлěмěнче ларăпăр. Мăн Явăш шкулěнче 9-мěш класра вěренекенсем суд ирттерěç.

Текста малалла вулăр...
■ Иванова Нина Петровна.
Вăрнар районĕ, Кĕçĕн Кипекри вăтам шкул

Пахчаçăпа ывăлĕсем

Иванова Роза Михайловна
Иванова Роза Михайловна
 
Урок тĕллевĕсем: 1.«Пахчаçăпа ывăлĕсем»юмаха вуласси, унпа ĕçленĕ май çĕнĕ сăмахсемпе паллашасси, вĕсен пĕлтерĕшĕсенеăса хывасси;
2.-çă/-çĕ аффикссемпе усă курса пулнăсăмахсемпе пуплевре усă курма верентесси; 3.ачасене ĕçчен пулма хавхалантарасси.
Урока кирлĕ хатĕрсем:вĕренÿ кĕнеки, цифрограммăсем, «Чăваш халăх юмахĕсем», «Чувашские народные сказки» кĕнекесем.
Урок юхăмĕ
I. Урока пуçлани.Паян урокра эпир «Пахчаçăпа ывăлĕсем» юмаха вуласа ăнланăпăр, çĕнĕ сăмахсемпе паллашăпăр юмах тăрăх калаçу ирттерĕпĕр, юмахăн тĕп шухăшне тупăпăр.

Текста малалла вулăр...
■ Иванова Роза Михайловна.
Вăрмарти Г.Е.Егоров ячĕллĕ пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан вăтам шкул

Валентин Урташ

Ложкова  Светлана  Анатольева
Ложкова Светлана Анатольева
 
Валентин Урташ Тутар Республикинче Пăва районĕнчи Раккасси ялĕнче 1924 çулхи раштавăн 20-мĕшĕнче çуралнă. 1941 çулта шкул пĕтернĕ, 1943 çулта вăрçа тухса кайнă, йывăр аманса ĕмĕрлĕхех сусăрланса юлнă.
Çапăçусенче хастар пулнăшăн ăна Тăван çĕршыв аслă вăрçин 1-мĕш степеньлĕ орденĕпе, медальсемпе чысланă. 1944 çултан пуçласа Шупашкарта пурăннă, радиокомитетра ĕçленĕ.
Сăвă çырма вăрçă хыççăн тытăннă, халăхра вăл поэт-юрăç пек палăрнă. Унпа пĕрлех унăн прозăри, сатирăри ĕçĕ-хĕлĕ те курăмлă.
Валентин Урташ 1973 çулхи ака уйăхĕн 18-мĕшĕнче Шупашкарта вилнĕ.

Текста малалла вулăр...
■ Ложкова Светлана Анатольева.
Тутар Республикин Пăва районĕнчи Элшелти вăтам шкул

Петěр Хусанкайằн «Таня» тата вырăс çыравçин Маргарита Алигерăн «Зоя» поэмисенчи паттăр хĕр сăнарĕ

Кузьмина Юлия Егоровна
Кузьмина Юлия Егоровна
(7-мĕш класс)
Урок тĕсĕ: пуплевпе çырăва аталантармалли хутăш урок.
Пěлÿ тěллевě: Петĕр Хусанкайăн тата Маргарита Алигерăн сăнар тăвас пултарулăхĕпе паллашасси, икĕ произведение шайлаштарса пăхма тата илемлĕ сăнара хак пама вěрентесси, проект тума тата тěслěхсемпе усă курса каласа пама хăнăхтарасси, анлă план тăвасси, урокра пухнă пĕлĕве чăн пурнăçа куçарса усă курас хăнăхăва аталанма çул уçасси.
Сапăрлăх тěллевě: ачасен çынлăх (гуманизм), паттăрлăх, хěрхенÿлěх туйăмĕсене хускатасси; тĕрлĕ халăх çыннисене тан курса хисеплеме, паттăрсенчен ырă тĕслĕх илес туйăма аталантарасси.

Текста малалла вулăр...
■ Кузьмина Юлия Егоровна.
Чăваш Республикин Красноармейски районĕнчи пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан Трак вăтам шкулĕнчи чăваш чĕлхипе литературин учителĕ

Чăваш литературинчи учитель сăнарĕ

Тюрина Нина Михайловна
Тюрина Нина Михайловна
1.Умсǎмах.
 
Учитель…Пĕрремĕш вĕрентекен…Çак сăмах кашни çыншăн çывăх, хаклă, кашни ачана пĕлÿ тĕнчин алăкне уçма пулăшать, пурнăçра тĕрĕс çул суйласа илме, лайăххине усаллинчен уйăрма, тăван халăхшăн усăллă çын пулмаллине вĕрентет.
Мана уйрăмах «Чăваш литературинчи учитель сăнарĕ» тема кăсăклантарчĕ. Хăш-хăш çыравçăсем хăйсен хайлавĕсенче учитель сăнарне çутатнă-ха? Тата еплерех çак сăнара уçса панă -ши? Çак ыйтусен тупсăмĕсене тупас тесе эпĕ илемлĕ литература хайлавĕсемпе паллашрăм.
2. Тĕп пайĕ.
 
2.1. Марфа Трубина «Ача чухнехи» автобиографилле повесть çырнă.

Текста малалла вулăр...
■ Тюрина Нина Михайловна.
Чǎваш Республики, Муркаш районĕ, Шурчари пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан тĕп шкул

Ан тĕлĕр, ан йăнăш, ан кÿрентер!

 
Мулюкова Елена Александровна
Мулюкова Елена Александровна
 
Урок теми: Ан тĕлĕр, ан йăнăш, ан кÿрентер!
(А.Терентьевăн «Ехрем хуçасем» калавĕ тăрăх – вырăс шкулĕнчи 8-мĕш класара ирттермелли урок).
Урок тĕллевĕсем: 1) палăртнă темăпа ачасен çыхăнуллă пуплевне аталантарасси; 2) текстăн ÿкерчĕклĕ планне тăвасси; содержанине каласа пама хăнăхтарасси; 3) чăваш чĕлхине, тăван халăха юратмалли, ĕçчен те пултаруллă пулас туйăма вăйлатасси.
Урока кирлĕ хатĕрсем: «Ехрем хуçасем» презентаци материалĕ, ваттисен сăмахĕсене йĕркелемелли картăчкăсем, альбом листисем, фломастерсем, А.

Текста малалла вулăр...
■ Мулюкова Елена Александровна.
Шупашкар хулин 20-мĕш шкулĕнче
чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекен


■ Страницăсем: 1, 2, [3], 4.